Ai cũng có quyền tự do quan niệm và tự do phát biểu quan điểm; quyền này bao gồm quyền không bị ai can thiệp vì những quan niệm của mình, và quyền tìm kiếm, tiếp nhận cùng phổ biến tin tức và ý kiến bằng mọi phương tiện truyền thông không kể biên giới quốc gia. - Điều 19, Tuyên ngôn Quốc tế về Nhân quyền

30/3/11

CẢM NGHĨ TỪ VÀI CÂU THƠ

 http://www.khoahoc.com.vn/photos/Image/Thu%20vien%20anh/052006/101thuvi_Ky4/earth_and_moon.jpg
 Hồ Như Hiển

Trái Đất ba phần tư nước mắt
Đi như giọt lệ giữa không trung
Hai câu thơ của Xuân Diệu vẽ lên trong tâm trí người đọc một chút gì đó xao xuyến, bâng khuâng. Và buồn. Trái Đất như kẻ cô độc trong vũ trụ bao la. Dù nhãn tự "Đi" trong câu thơ thứ hai toát lên tư thế chủ động của hành tinh ta đang sống, nhưng sao vẫn thấy chút gì đó đơn độc, lẻ loi giữa khoảng không vô tận...
Hình ảnh Trái Đất trong câu thơ của ông hoàng thơ tình ám ảnh tôi. Nó gợi cho tôi hình ảnh của đất nước ta. Hình như ta không đi theo quĩ đạo văn minh của thế giới loài người thì phải. Ta lạc lõng, côi cút, lẫm lũi với thứ chủ nghĩa nhân loại đã vất vào sọt rác lịch sử. Ta tự hào "đỉnh cao trí tuệ", "con người cần cù, thông minh", "rừng vàng biển bạc"... và ta khăng khăng với thứ nhân quyền của riêng ta... Thứ nhân quyền mà người nghĩ, nói, viết phải tự kiểm duyệt trước khi qua vài vòng cắt xén của ai đó...
Thật kì lạ với "quyền lực của liên tưởng" (chữ của nhà giáo Phạm Toàn). Gần đây tôi lại đọc bài thơ của Huy Cận - người bạn thơ tri kỉ của Xuân Diệu, viết tặng con trai Cù Huy Hà Vũ:

ĐƯỢC TIN CON TẬP ĐI
Huy Cận

Được tin con tập đi
Cha mừng không ngủ được
Cha nằm đếm thầm thì
Từng bước chân con bước

Đặt tên con Hà Vũ
Ý muốn nói đời con 
Sẽ đi vào vũ trụ
Thăm sao sáng trăng tròn

Nhưng con ơi trước mắt
Sống cuộc đời trái đất
Con tập đi cho ngay
Đất dày chân bám chặt

Bước này con theo mẹ
Bước này con theo cha
Bước này lại bác bế
Bước này cháu theo bà

Con bước, cha cùng bước
Mặt trời cười phía trước
Con chim hót sau lưng
Cái bướm vờn bên ngực

Đi lên Hà Vũ ơi!
Chân con bước vào đời
Cha chín mùa thơ mới
Tặng con vần thơ vui.
 Lại là hình ảnh vũ trụ bao la. Nhưng đã ấm áp hơn vì có hơi thở của con người, đã tươi sự sống vì có bước chân đầu tiên, khai phá, mở đường:

Đặt tên con Hà Vũ
Ý muốn nói đời con 
Sẽ đi vào vũ trụ
Thăm sao sáng trăng tròn
Thật rung động là hai chữ CON NGƯỜI. Không viển vông, không cuồng vọng, không ảo tưởng mà chan chứa hiện thực:
Nhưng con ơi trước mắt
Sống cuộc đời trái đất
Con tập đi cho ngay
Đất dày chân bám chặt
Thiên hà bao la sáng ấm vì tiểu- vũ -trụ -con-người có được đầy đủ quyền cơ bản: đồng tình, bất đồng, yêu, ghét...
Con bước, cha cùng bước
Mặt trời cười phía trước
Con chim hót sau lưng
Cái bướm vờn bên ngực
Thật xúc động là hình ảnh chân thực muôn đời của cuộc sống "Con chim hót sau lưng/ Cái bướm vờn bên ngực".
Cù Huy Hà Vũ! Tôi viết những dòng này trong một tâm trạng thật khó tả. Nghĩ đến anh, những câu thơ của cụ Sào Nam Phan Bội Châu cứ ngân vang: 

SỐNG

Sống tủi làm chi đứng chật trời
Sống nhìn thế giới hổ chăng ai
Sống làm nô lệ cho người khiến
Sống chịu ngu si để chúng cười
Sống tưởng công danh, không tưởng nước
Sống lo phú quý chẳng lo đời,
Sống mà như thế đừng nên sống!

Sống tủi làm chi đứng chật trời?    

                                              CHẾT                                            
                                Chết mà vì nước, chết vì dân,
                                Chết đấng nam nhi trả nợ trần.
                                Chết buổi Đông Chu, hồn thất quốc,
                                Chết như Tây Hán lúc tam phân.
                                Chết như Hưng Đạo, hồn thành thánh,
                                Chết tựa Trưng Vương, phách hóa thần.
                                Chết cụ Tây Hồ danh chẳng chết,
                                Chết mà vì nước, chết vì dân.
                
          Sào Nam Phan Bội Châu 1867-1940


Nô lệ là người mất tự do tư tưởng hoặc mất tự do phát biểu ý kiến - Euripide
HNH

VIỆT NAM YÊU DẤU