------------------------------------
Ts Phạm Duy Nghĩa
Sau khi đi xem phiên xử án tựa như xem kịch, hạ màn có người than rằng các diễn viên vào vai thật tồi, luật sư chỉ bận bịu hỏi những chuyện râu ria đâu đâu. Cái còng số tám bằng thép thì cứng mà da thịt người ta thì mềm.
Khi nhà nước độc quyền sử dụng cường lực, có thể bỏ tù bất kỳ ai được xem là phạm tội, từng con người nhỏ nhoi chỉ có thể kháng cự với quyền lực nhà nước bằng những thủ tục tố tụng; thủ tục càng chặt chẽ, phiền toái, nhiều râu ria rắm rối nhiêu khê, tự do cá nhân càng có nhiều cơ hội được bảo vệ. Vài nguyên tắc râu ria ấy là:
- Chứng minh phạm tội là nghĩa vụ của công tố; bị cáo
được giả định là vô tội, thiếu chứng cứ bị cáo phải được trả tự do ngay tại phiên tòa, - Khi bắt người, phải có lệnh tòa,
- Sau khi bị bắt, nghi phạm có quyền im lặng cho đến khi được gặp luật sư bào chữa mà không bị coi là ngoan cố như một tình tiết tăng tội,
- Tham gia từ quá trình thẩm vấn, luật sư góp phần tìm và thẩm định chứng cứ, người buộc, kẻ gỡ, cuộc co kéo bắt bẻ nhau từng li từng tí ấy nhằm cân đo giữa trật tự công
cộng và nhân phẩm, tự do cá nhân,
Chung cuộc, không như anh công nhân lắp ráp từng điều luật, phán quan nhân danh công lý mà tuyên ra án, từng bản án ấy dần kiến tạo nên tòa nhà công lý che chở cuộc chung sống của vô vàn phần tử trong xã hội này.
Hạ màn, viên quan tòa về nhà với vợ và con mình, bị cáo trở thành tù nhân, cổng trại giam xẻ đôi mái ấm, ngăn tù nhân với cuộc đời tự do.
TS Phạm Duy Nghĩa
